Burun septumu, burun boşluğunu ortadan ikiye bölen bir duvardır. Septumun ön kısmı sağlam ancak bükülebilir bir kıkırdaktan, arka kısmı ise kemikten oluşmuştur. İdeal koşullarda septumun orta hatta bulunması, sağ ve sol burun boşluklarının da eşit genişlikte olması gerekir. İnsanların %80’inde septum tam olarak orta hatta değildir ve bu durum herhangi bir şikayete neden olmadığı gibi, çoğunlukla bir sağlık sorunu da doğurmaz. Bazen septum orta hattan çok sapmış bir konumda bulunur ve buna septum deviasyonu adı verilir.
Septum deviasyonunun nedeni nedir ?
Septum deviasyonunun oluşma mekanizmaları çeşitlidir. Nadiren, bazı bebekler anne karnında septumun eğri gelişimine bağlı olarak septum deviasyonu ile doğarlar. Bazen de septum, bebeğin doğum kanalından geçişi sırasında eğilir. Çocukluk çağındaki ve erişkinlikteki çarpmalar, düşmeler, spor yaralanmaları, trafik kazaları da septum deviasyonuna neden olabilir. Septum deviasyonları, büyüme çağında septumun kemik ve kıkırdak kısımlarının farklı hızda gelişmesi sonucunda da oluşabilir.
Septum deviasyonunun belirtileri nelerdir ?
Septum deviasyonunun en sık rastlanan belirtisi burundan nefes alma güçlüğüdür. Burun tıkanıklığı genellikle septum eğik olduğu taraftadır, ancak her iki tarafta sürekli veya bazen sağda, bazen solda olacak şekilde değişken nefes alma güçlüğü hissedilmesine de yol açabilir. Septum deviasyonu şu sorunlara neden olabilir :
Tek veya çift taraflı burun tıkanıklığı
Tekrarlayan burun kanamaları
Tekrarlayan sinüzit
Bazen yüz bölgesinde ağrı, başağrısı, geniz akıntısı
Uykuda sesli nefes alma (özellikle çocuklarda)
Hafif dereceli septum deviasyonu bulunan bazı kişilerde belirtiler ancak soğuk algınlıkları sırasında ortaya çıkar. Bu kişilerde solunum yolu enfeksiyonunun burun dokularında neden olduğu şişlik, normalde farkına varılamayan hafif dereceli tıkanıklığı belirgin hale getirir ve şikayetler soğuk algınlığının iyileşmesinden sonra tekrar ortadan kalkar.
Septum deviasyonu nasıl teşhis edilir ?
Doktorunuz şikayetlerinizi dinledikten sonra size burunla ilgili bir travma veya ameliyat geçirip geçirmediğinizi soracaktır. Doktorunuz bundan sonra burun içini ve septumun pozisyonunu muayene edecektir. Bu işlem burun kanatlarını sizde hiç bir rahatsızlığa neden olmadan açan bir alet yardımıyla ve gerekiyorsa endoskop adı verilen optik cihazlarla gerçekleştirilir. Septum deviasyonu teşhisi için çoğunlukla başka bir incelemeye gerek yoktur. Ancak, doktorunuz şikayetlerinizin sinüzit ve allerji gibi başka nedenlere bağlı olduğunu düşünüyorsa bunların teşhisine yönelik testler ve laboratuar incelemeleri yapılmasını isteyebilir.
Septum deviasyonu nasıl tedavi edilir ?
Septum deviasyonunun tedavisi cerrahidir ve bu ameliyata septoplasti adı verilir. Septoplasti ameliyatı hem genel, hem de lokal anestezi ile yapılabilir. Ameliyatta septum, burun delikleri içinden yapılan ve ameliyat sonrasında dışarıdan görünmeyen kesilerle olması gereken orta hattaki pozisyonuna getirilir. Ameliyat sırasında septumun aşırı eğik kısımları tamamen çıkartılır, düzeltilebilen kısımlarına ise yeniden şekil verilerek bunlar tekrar yerine yerleştirilir. Ameliyat genellikle 1-1.5 saat sürer. Ameliyatın sonunda düzeltilen septumu yerinde tutmak için her iki burun boşluğuna tamponlar yerleştirilir. Bu tamponlar genellikle ameliyatı takip eden ikinci gün alınır.
Septoplasti ameliyatından hemen sonra neler olur ?
Ameliyattan sonra yerleştirilen tamponlar nedeniyle burnunuz tıkalı olacak ve ağızdan nefes almanız gerekecektir.
Tamponlar burun salgısının artmasına neden olacak ve hem önde tamponların kenarından, hem de genizden pembe renkli bir akıntı görülecektir. Bu kanama değildir ve ameliyattan sonra giderek azalacak şekilde tamponlar alınana kadar devam edecektir.
Septoplasti ameliyatından sonra nelere dikkat etmeliyim ?
Burnunuzu çarpmamaya özen gösterin ve ameliyatı yoklamak için elinizle hareket ettirmeyin.
Doktorunuzun önerdiği ilaçları düzenli kullanın.
Tamponlar alındıktan sonra, eğer doktorunuz önerirse burun spreyinizi düzenli kullanın.
Doktorunuz izin verene kadar burnunuzu sümkürerek temizlemeyin. Tamponlar alındıktan sonra burnunuzu hafifçe çekerek temizleyebilirsiniz.
Burnunuza kesinlikle musluk suyu çekmeyin. Uzun süreli ve çok sıcak olmamak koşuluyla banyo yapabilirsiniz.
Ameliyattan sonra burunda kuruma hissi ve içinde kabuklanmalar meydana gelebilir. Bunları en aza indirgemek için tamponların alınmasını takibeden ilk günlerde 2-3 saatte bir, daha sonra günde 3-4 kere bir kase kaynamış suyun buharına karşı burundan nefes alın.
Burun içindeki tam iyileşme 2-6 hafta arasında tamamlanacaktır. Bu süre içinde doktorunuzun önerdiği pansumanlara ve kontrollara düzenli gidin.
Septoplasti ameliyatı için yaş sınırı var mıdır ?
Burun septumunda yüz kemiklerinin gelişimini belirleyen merkezler vardır. Çocukluk çağında belirlenen septum deviasyonlarının cerrahi tedavisi, bu merkezleri ve yüzün kemik gelişimini bozmamak için genellikle 18 yaşından önce yapılmaz. Erişkinlerde büyüme merkezleri aktif değildir ve septoplasti ameliyatlarının yüzün şekli üzerinde olumsuz bir etkisi olmaz.
İkinci bir ameliyat gerekebilir mi ?
Septoplasti ameliyatını takibeden bir kaç ay içindeki iyileşme aşamasında septumun tekrar yer değiştirmesi halinde veya, yeni bir burun travması sonrasında ikinci bir düzeltme ameliyatı gerekebilir; ikinci ameliyat gereksinimi çok nadiren doğar ve ameliyat olan hastaların %2’sinden daha azında söz konusudur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder